شماری از کسبه‌کاران مدعی اند که حکومت طالبان مالیات را بر آنان افزایش داده است و به دلیل سرد بودن بازار کاروبارشان، توان پرداخت آن را ندارند.
یکی از کسبه‌کاران در ولایت هرات که سلمانی دارد و نمی‌خواهد از او در این گزارش نام گرفته شود، اما ادعا دارد که حکومت طالبان مالیات را بر آنان افزایش داده است.
وی در عین حال میگوید که چند ماه پیش ادارۀ امر به معروف حکومت طالبان بر نوع کوتاه کردن موی و ریش مردان در آن محدودیت وضع کرد.
او مدعی است که که این محدودیت‌ها بر کاروبار او تاثیر گذاشته و حتی توان پرداخت کرایۀ دوکان را ندارد.
به گفتۀ او، حکومت طالبان مالیات تعیین شدۀ زمان جمهوریت پیشین را قبول ندارد و مالیات را افزایش داده است:
"زمانی که آمدند سروی کردند کسی اینجا ایستاد شد برای ما گفت که آنان مسلمان نبودند، غلط برای شما سروی کردند، گفتم خوب دیگه شما قاری صاحب محترم بفرمایید شما سروی کنید دیگه پشت‌تان طرف ما رخ‌تان طرف خدا، سابق مالیه می‌دادیم یک چیز، حالا یکی بر دو شده است."
یک تن از کسانی که در یکی از نواحی کابل دکان خوراکه فروشی دارد و نخواست از او در گزارش نام ببریم نیز ادعا کرد که در حکومت جمهوری پیشین سالانه ۷۲۰۰ مالیه پرداخت می‌کرد و حکومت طالبان این را به ۱۱ هزار و ۲۰۰ افغانی افزایش داده است:
"در دوران جمهوریت پایین‌تر بود و این‌ها آمدند گفتند که ما یک کمی تعادل می‌کنیم، عادلانه حساب می‌کنیم، اما متاسفانه یک چند هزاری از ما را بلندتر کردند."
این دکاندار تأکید کرد، در حالی مجبور به پرداخت مالیۀ بیشتر است که بازار کاروبارشان همانند دوران جمهوریت گرم نیست.
عبدالحمید که در ولایت نیمروز دکان لوازم برقی دارد هم به رادیو آزادی گفت:
"مالیات زیاد شده، دیگه پیشتر به زمان دولت دو هزار افغانی بود حالا به زمان امارت شده ۸هزار افغانی و توان پرداخت این را ما نداریم."
پرداخت مالیات در بیشتر کشورهای جهان مروج و قانونی است و دولت‌ها برای غنی‌تر شدن بودجۀ ملی از شهروندان خود نظر به سطح عایدشان مالیه می‌گیرند.
اینکه حکومت طالبان بر بنیاد چه اصول و قوانینی میزان مالیات کسبه کاران را افزایش داده است، از احمد ولی حقمل، سخنگوی وزارت مالیۀ حکومت طالبان پرسیدیم، اما او تا زمان نشر این گزارش به پرسش‌های ما پاسخ نداد.
آگاهان امور اقتصادی میگویند، افغانستان پایبند حد مالیه مترقی است. یعنی افرادی که توان مالی و عاید درست ندارند از دادن مالیه معاف و افرادی که عایدات دارند میزان مالیه برایشان نظر به عاید و سطح توان مالی‌شان از ۲ تا ۲۵ درصد تعیین میشود.
بشیر دودیال، یکی از این آگاهان به رادیو آزادی گفت:
"مالیات باید طبق توان و توانایی مالیه‌دهنده جمع‌آوری شود در غیر آن عوض اینکه برای مردم کمک شود سر مردم یک شکل جبری اختیار می‌کند و مردم دل‌سرد می‌شوند به یک شکلی از اشکال از مالیه گریز می‌کنند و گریز از مالیه باعث سایر فعالیت‌های غیرقانونی میشود."
کسبه‌کاران در ولایات مختلف در حالی از افزایش مالیات از سوی حکومت طالبان شکایت دارند که افغانستان پس از حاکمیت دوبارۀ طالبان در آگست ۲۰۲۱، به دلیل قطع کمک‌های جهانی، افزایش بیکاری، وضع ممنوعیت و محدودیت بر کار و آموزش و تحصیل زنان و دختران از سوی حکومت طالبان و افزایش مهاجرت، با بحران اقتصادی مواجه شده است.
پیش از این بارها سازمان‌های بین المللی حقوق بشری شدت فقر در افغانستان را بگونه‌ای توصیف کردند که حتی بیش از نیمی از نفوس افغانستان برای گذراندن شب و روز خود نیاز به کمک‌های بشردوستانۀ بین‌المللی دارند.
